DDA i DDD

Terapia indywidualna osób, które wychowywały się w rodzinie alkoholowej lub rodzinie dotkniętej inną dysfunkcją (np. zaburzone relacje między członkami rodziny, przemoc, rozpad małżeństwa rodziców, itp.).

Dorosłe Dzieci Alkoholików (DDA)

Wzrastanie w rodzinie dotkniętej problemem alkoholowym oznacza doświadczanie przewlekłego stresu, mającego wpływ na funkcjonowanie osoby w jej dorosłym życiu. Jedynym sposobem na przetrwanie dla bliskich osoby uzależnionej jest przystosowanie się do zaburzonego funkcjonowania rodziny, uruchomienie w sobie systemu obron polegających na zaprzeczaniu realnemu wymiarowi problemu, wypieraniu swoich uczuć, usztywnieniu i zaburzeniu sposobów komunikacji, oraz stosowanie wielu innych niekonstruktywnych sposobów radzenia sobie z tą sytuacją, za co przychodzi zapłacić emocjonalną cenę. Dla dziecka jest to sytuacja bez wyjścia, dziecko musi przetrwać swoje dzieciństwo, przystosować się do trudnej sytuacji, nauczyć w niej funkcjonować na co dzień. Reguły w rodzinie alkoholowej są sztywne, oparte na zaprzeczaniu i odcinaniu się od swoich uczuć. Zostają one ukryte pod maską sztucznych zachowań. Wyodrębnia się co najmniej 5 podstawowych ról, jakie przybierają dzieci w rodzinie alkoholowej (jedno dziecko może pełnić więcej niż jedną rolę, tak samo jak w dużej rodzinie jedną rolę może przyjąć kilka osób).

Są to:

Bohater rodzinny

najczęściej rolę tę pełni najstarsze dziecko, podejmując wyrzeczenia i wysiłek dla ratowania rodziny. Czuje się za nią odpowiedzialne, rezygnuje z siebie, swoich celów na rzecz innych członków rodziny. Stara się nie sprawiać kłopotów, odnosić sukcesy, nie umie dbać o siebie, żyć w sposób harmonijny. Ratuje innych swoim kosztem.

Wspomagacz, zwany też „dzieckiem – rodzicem"

- wobec osoby uzależnionej przyjmuje postawę opiekuńczą, stara się chronić alkoholika przed skutkami picia. Próbuje kontrolować jego picie, powielając wzorce współuzależnienia, angażuje się w manipulacje, poświęca mnóstwo energii życiowej alkoholikowi. W dorosłości to ta osoba jest najmocniej narażona na odtworzenie sytuacji z dzieciństwa i stanie się partnerem osoby uzależnionej.

Kozioł ofiarny, zwany też czarną owcą

dziecko powodujące dużo problemów w rodzinie, sprawiające problemy wychowawcze, przejawiające zachowania buntownicze. Jego zachowanie służy skupianiu uwagi rodziny na sobie i odwracaniu jej od problemu alkoholowego. Odcięty od swoich uczuć, aspołeczny, narażony na powielenie destrukcyjnego wzorca rodzinnego, wejście w rówieśnicze grupy przestępcze, nieumiejętność budowania i utrzymywania więzi społecznych.

Maskotka albo „błazen"

dziecko, często najmłodsze w rodzinie, które przyjmuje na siebie rolę rodzinnego odgromnika. Swoim zabawnym, często infantylnym zachowaniem redukuje napięcie, rozładowuje atmosferę, poprawia humor członkom rodziny. Dziecko przymilne, słodkie, żartobliwe, stwarza dobrą minę do złej gry. Samo traci rozróżnienie między swoimi uczuciami, przyjemnością a bólem, radością a cierpieniem; odłącza się od swoich realnych uczuć, którymi często są rozpacz i lęk.

Zagubione dziecko albo dziecko we mgle, dziecko niewidzialne

dziecko, które z trudną sytuacją rodzinną radzi sobie poprzez izolację, „schodzenie z oczu", uciekając w samotny świat lektur, fantazji, muzyki, telewizji, czasem także w chorobę. Chętniej rozmawia z wyimaginowanymi postaciami niż realnymi ludźmi, często zaszyte jest w swoim kąciku, niewidoczne, nie sprawia problemów. Funkcjonuje, jakby było niewidzialne. Ceną, jaką płaci za taką strategię przetrwania, jest postępujące oderwanie od relacji z innymi ludźmi, nieumiejętność ich budowania, reakcje ucieczkowe w trudnych sytuacjach, udawanie, że nie ma tego, co realnie jest, np. problemów, wyzwań. W dorosłym życiu dziecko to często zagrożone jest „znieczulaniem się" za pomocą leków, narkotyków, alkoholu.

Osoby dotknięte syndromem DDA często mają trudności w dorosłym życiu w obszarze życia małżeńskiego, odnalezieniu się w roli rodzica, budowaniu i utrzymywaniu bliskich relacji. Często nawet w dorosłości czują się przede wszystkim dzieckiem swoich rodziców, a nie dorosłą autonomiczną jednostką; czują się winne, zobowiązane do opieki nad rodzicem/ami, przejmowania odpowiedzialności za jego/ich życie. Wśród trudności specyficznych dla DDA można wymienić nieadekwatny obraz siebie, obniżoną samoocenę, trudności z obroną własnych i respektowaniem cudzych granic, lęk przed bliskością, nadkontrolę, brak równowagi emocjonalnej, huśtawki nastrojów, życie w nieustannym napięciu, czarno – biały obraz świata, depresje, zaburzenia odżywiania i wiele innych trudności powodujących uczucie dyskomfortu.

Syndromem DDD (Dorosłe Dzieci z rodzin Dysfunkcyjnych) nazywamy zespół problemów osób wychowujących się w rodzinach dysfunkcyjnych innych niż alkoholowe. W rodzinie dysfunkcyjnej dziecko doświadcza niekorzystnego schematu funkcjonowania i nieświadomie przenosi je w swoje własne, dorosłe życie.